औलो 'एनोफिलिज' जातको संक्रमणमित पोथी लामखुट्टेको टोकाइबाट फैलिने एउटा गम्भीर प्रकारको रोग हो ।
औलो भनेको के हो र यो रोग कसरी लाग्न सक्छ ?
समान्य रुपमा औलो भनेर चिनिने मलेरिया एनोफिलिज जातको संक्रमणमित पोथी लामखुट्टेको टोकाइबाट फैलिने एउटा गम्भीर प्रकारको रोग हो ।
के के हुन् त औलोका लक्षणहरु ?
- १० देखी १५ दिन सम्म ज्वरो आउनु
- टाउको दुख्नु
- शरीरका भित्री अंग सुन्निनु
- जोर्नी दुख्नु
- शरीरमा रगतको मात्रा कम हुनु
- थकित महसुस हुनु
यस्ता लक्षण देखिएमा अथाव औलोको शंका लागेमा रगत परीक्षण गरी औलो भए नभएको पत्ता लगाउन सकिन्छ । नेपालमा सरकार मातहतका सम्पूर्ण स्वास्थ्या संस्थामा औलोको नि:शुल्क परीक्षण तथा उपचार गरिन्छ ।
औलोबाट बच्ने उपायहरु
औलोबाट बच्न सबैभन्दा पहिले लामखुटेको टोकाइबाट जोगिनु एकदमै आवश्यक छ । त्यसैले लामखुटेको टोकाइबाट जोगिन लामखुट्टे नियन्त्रणमा ध्यान दिनुपर्ने हुन्छ। त्यसका लागि निम्न उपायहरु अपनाऔँ
लामखुट्टेको टोकाइबाट जोगीने उपायहरु
- झुल टाँगेर सुत्ने
- घरको झ्याल ढोकामा लामखुट्टे नछिर्ने जाली हाल्ने
- सकेसम्म जति बेला पनि बाहुला भएको लुगा लगाउने
- लामखुट्टे भगाउने धुप वा मलमको प्रयोग गर्ने
- लामखुट्टे सक्रिय हुने समयमा विशेष गरी विहान र साँझपख सावधानी अपनाउने लामखुट्टे नियन्त्रण गर्ने उपाय
- घर वरिपरी , कार्यलय , विद्यालयमा टायर, खुल्ला भाडा हादिमा पानी जम्मा हुन नदिने
- पानी जम्मा गर्ने भाडामा लामखुट्टे छिर्न नसक्ने गरी छोप्ने
- गमलाको प्लेट, फुलदानी , कुलर आदिको पानी कम्तीमा हप्तामा एम पटक फेर्ने