गर्भाशयमा नभएर महिलाको कलेजोमा बच्चा बसेपछि...

भारतको उत्तर प्रदेश राज्यअन्तर्गत पश्चिमी क्षेत्रस्थित गाउँमा एउटा अनौठो घटना भएको छ ।

महिलाको गर्भाशयमा नभएर कलेजोमा भ्रूण विकसित भइरहेको थियो । यो घटना बुलन्दशहर जिल्लाको दस्तूरा गाउँमा बस्ने ३५ वर्षीय सर्वेशसँग भएको छ । 

यतिबेला कैयौँ वरिष्ठ डाक्टर तथा अनुसन्धानकर्ताको ध्यान उनीतिर तानिएको छ । सर्वसाधारणसँगै विशेषज्ञहरू पनि त्यस्तो कसरी भयो र सर्वेशको अहिले कस्तो स्थिति छ भन्ने चासो राखिरहेका छन् । 

यस्तै प्रश्नको जबाफ खोज्न बीबीसी हालै सर्वेशको घर पुगेको थियो । बीबीसी प्रतिनिधि उनको घरमा पुग्दा उनी खाटमा सुतिरहेकी थिइन् । उनको पेटमा एउटा चौडा पेटी बाँधिएको थियो र उनलाई यताउता पल्टिन पनि गाह्रो भइरहेको थियो । 

उनको पेटको दायाँतर्फ २१ टाँका लगाइएको छ । डाक्टरले उनलाई गह्रुङ्गो सामान नउचाल्न भनेका छन् । हल्का खाना खान र सकेसम्म धेरै आराम गर्न सल्लाह दिइएको छ । 

खाटमा बसाउनेदेखि शौचालय जान र कपडा फेर्नसम्म सर्वेशलाई उनका पति परमवीरको सहयोग लिनुपर्छ । सर्वेश र उनका पति परमवीरका अनुसार गएका तीन महिना उनीहरूका लागि अत्यन्त कठिन रह्यो । 

‘मलाई अति नै धेरै बान्ता भइरहेको थियो । जहिले पनि थकाइ लाग्ने र दुख्ने भइरहेको थियो ।’ सर्वेशले बीबीसीलाई बताइन् । उनको अवस्था बिग्रँदै गएपछि डाक्टरले अल्ट्रासाउन्ड गर्न भने । त्यसमा केही देखिएन । 

उनले पेटमा सङ्क्रमण भयो भनेर औषधि खाइरहिन् । एक महिना औषधि खाँदा पनि उनको अवस्थामा कुनै सुधार भएन ।

उनी दोस्रो पटक अल्ट्रासाउन्ड गर्न पुगिन् । यसपल्टको रिपोर्टमा देखिएको कुरा यति दुर्लभ थियो कि डाक्टरलाई पनि पत्याउन गाह्रो भइरहेको थियो । अल्ट्रासाउन्ड गरेकी डक्टर सानिया जेहराले सर्वेशलाई उनको कलेजोमा बच्चा रहेको बताइन् । सर्वेश र उनका पति परमवीरका लागि यो स्थिति निकै असहज थियो ।

यो कुरा पुष्टि गर्न उनी बुलन्दशहरबाट मेरठ गइन् र फेरि अल्ट्रासाउन्ड र एमआरआई गराइन् । यो रिपोर्टमा उही कुरा आयो । सर्वेश विश्वास गर्न सकिरहेकी थिइनन् । किनभने उनको महिनावारी सामान्य रूपमा भइरहेको थियो ।

आफ्नो २० वर्षको अनुभवमा यस्तो कहिल्यै नदेखेको एमआरआई गरेका रेडिओलजिस्ट डाक्टर केके गुप्ताले बीबीसीलाई  बताए । उनले बारम्बार रिपोर्ट पढे र महिनावारीबारे बारम्बार प्रश्नहरू सोधे । 

‘सर्वेशको कलेजोको दाहिने भागमा १२ हप्ताको भ्रूण थियो । भ्रूणमा मुटुको धड्कनको सङ्केत स्पष्ट रूपमा देखिन थालिसकेको थियो । यस्तो स्थितिलाई इन्ट्राहेप्याटिक एक्टोपिक प्रेग्नन्सी भनिन्छ । यो असाध्यै दुर्लभ स्थिति हो । यस्तोमा महिलाको असाध्यै धेरै रगत बग्छ, जसलाई उनले सामान्य महिनावारी भन्ठान्छिन् र त्यसैले पनि गर्भ रहेको पत्ता लाग्न समय लाग्छ ।’ उनले बीबीसीसँग भने । 

भ्रूण बढ्दै गएमा कलेजो फुट्ने खतरा रहेको र त्यस्तो अवस्थामा आमा र बच्चा दुवै नबाँच्ने डाक्टरले दम्पतीलाई बताए । यो अवस्थामा शल्यक्रियाको विकल्प नभएको पनि उनीहरूलाई बताइएको छ । परमवीरका अनुसार बुलन्दशहरमा कोही पनि डाक्टरले उनीहरूको उपचारको जिम्मा लिन चाहेनन् । उनीहरू मेरठ गए, त्यहाँ पनि निराश हुनुपर्‍यो । डाक्टरहरूले त्यो जटिल अवस्था भएको अनि आमा र बच्चा दुवैलाई खतरा रहेको भन्दै दिल्ली जाने सल्लाह दिए । सर्वेशले भनिन्, ‘हामी गरिब छौँ, त्यसैले दिल्ली गएर खर्च गर्न सक्ने स्थिति थिएन । कैयौँ डाक्टरलाई भेटेपछि हामीले यहीँ उपचार गर्ने निर्णय ग‍र्‍याैँ,’ अन्त्यमा मेरठको एक निजी अस्पतालमा डाक्टरहरूको एक टोली सर्वेशको शल्यक्रिया गर्न तयार भयो । 

त्यो टोलीकी एक सदस्य डा. पारुल दहिया भन्छिन्, ‘बिरामी मकहाँ आउँदा उनी तीन महिनादेखि समस्यामा थिइन् । उनीसँग अल्ट्रासोनोग्राफी र एमआरआईको रिपोर्ट थियो । त्यसमा स्पष्ट लेखिएको थियो– यो इन्ट्राहेप्याटिक एक्टोपिक प्रेग्नन्सी हो । हामीले वरिष्ठ सर्जन डा. सुनिल कंवलसँग यसबारे कुरा ग‍र्‍याैँ । उनी तयार भए अनि शल्यक्रिया गरियो ।’ डक्टरहरूका अनुसार शल्यक्रिया गर्न डेढ घण्टा लाग्यो । डा. केके गुप्ताले बीबीसीलाई शल्यक्रियाको भिडिओ र भ्रूणको तस्बिर पनि देखाएका थिए । 

दुर्लभ केस 

सामान्यतया अण्डाशयबाट निस्केको अण्डा र शुक्राणु एक ठाउँमा आएपछि निषेचन हुन्छ र गर्भ बस्छ ।यो निषेचित अण्डा फलोपिअन ट्यूब हुँदै गर्भाशयमा पुग्छ र गर्भाशयमा नै भ्रूण विकसित हुन्छ । बीएचयूको इन्स्टिट्यूट अफ मेडिकल साइन्सेजकी प्राध्यापक डा. ममताका अनुसार कुनै बेला निषेचित अण्डा गर्भाशयमा नपुगी फलोपिअन ट्यूबमा बसिरहन्छ वा अन्य अङ्गमा टाँसिन पुग्छ ।

जस्तो कि यो घटनामा कलेजोमा टाँसियो । कलेजोमा रगतको राम्रो आपूर्ति हुन्छ त्यसैले सुरुवाती दिनमा भ्रूणका लागि त्यसले राम्रो वातावरणको काम गर्न सक्छ । तर केही समयपछि आमा र बच्चा दुवैका लागि खतरनाक स्थिति बन्न पुग्छ जहाँ शल्यक्रियाबाहेक अन्य विकल्प बाँकी हुँदैन।