लालझाडी : जलवायु परिवर्तन र जोखिम न्यूनीकरण सम्बन्धी पालिका स्तरीय साँस्कृतिक कार्यक्रम सम्पन्न

लालझाडी, कञ्चनपुर -

शुक्रबार कञ्चनपुरको लालझाडी गाउँपालिका–२, कञ्जस्थित भानु माध्यमिक विद्यालयमा “पालिका स्तरीय जलवायु परिवर्तन र जोखिम न्यूनीकरणमा विद्यार्थी, विद्यालय र अभिभावकको भूमिका” विषयक साँस्कृतिक कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ।

‘सृजनशील विद्यार्थी, सजग समाज — विपद् जोखिम न्यूनीकरण हाम्रो आवाज’ भन्ने मूल नाराका साथ उक्त कार्यक्रम सम्पन्न भएको हाे।

कार्यक्रममा विद्यालय व्यवस्थापन, शिक्षक, विद्यार्थी, अभिभावक, स्थानीय नेतृत्व र विभिन्न विकास संस्थाका प्रतिनिधिहरूको उल्लेखनीय सहभागिता रहेको थियो। 

दुई संस्करणको कार्यक्रममा पहिलो सत्र: प्यानल डिस्कसनमा बहुपक्षीय संवाद सञ्चालन गरिएको पेसवान फिल्ड अधिकृत विवेक क्षेडालले बताए।,

उनलेे भने, प्यानल डिस्कसनलाई पत्रकार रमेश प्रसाद भट्टले सञ्चालन गरेका थिए।,  प्यानलमा विद्यालय व्यवस्थापन समिति, अभिभावक, पालिका प्रतिनिधि, शिक्षक र विकास संस्थाका विशेषज्ञहरूकाे सहभागीता रहेको थियोे।

उनीहरूले विद्यार्थी नेतृत्व, जलवायु परिवर्तनकाे प्रभाव, अभिभावकको संलग्नता र विद्यालय–समुदाय सहकार्यबारे विस्तृत छलफल गरेका थिए।

विद्यालयका प्रधानाध्यापक बेदप्रसाद उपाध्यायले भने,  “शैक्षिक गुणस्तरको मात्र प्रशंसा गर्नु पर्याप्त हुँदैन। हामीले विद्यार्थीको व्यवहारिक दक्षता, सिर्जनात्मक सोच र सामाजिक जिम्मेवारीको विकासमा समान ध्यान दिनुपर्छ।आजकाे कार्यक्रममा उठेका सुझाव र विचारहरूलाई समयमै सम्बोधन गर्ने हाम्रो प्रतिवद्धता स्पष्ट छ।,

यस्तो बहुपक्षीय संवादले विद्यालय सुधार र दीर्घकालीन शिक्षा गुणस्तर सुधारमा सकारात्मक योगदान पुर्‍याउने विश्वास छ। विद्यार्थी र अभिभावकबीचको संवादले विद्यालयमा विश्वासको वातावरण सिर्जना गरेको छ, र हामीले यहाँ उठेका सबै चासो, प्रश्न र सुझावलाई प्राथमिकताका आधारमा सम्बोधन गर्ने तयारी गरेका छौं।”

उपाध्यायले थपे, “सिर्जनात्मक विचार र सुझावलाई सुन्नु मात्र पर्याप्त हाेइन, तिनीहरूलाई व्यावहारिक रूपमा कार्यान्वयन गर्नु हामी सबैको दायित्व हो। यस महत्त्वपूर्ण कार्यक्रमले विद्यालयलाई विद्यार्थी केन्द्रित, समावेशी र उत्तरदायी शिक्षण–सिकाइ वातावरणमा अझै रूपान्तरण गर्नेछ।”

लालझाडी गाउँपालिका शिक्षा शाखा प्रमुख सिद्धराज भट्टले, “यस्तो बहुपक्षीय मञ्चमा सबै सरोकारवालाको सहभागिता हुनु राम्रो विषय हाे।, सर्वप्रथम आयाेजक र सहयोगी संस्था सबैलाई धन्यवाद दिन चाहन्छु।, 

यस कार्यक्रमले विद्यार्थी शिक्षक, अभिभावक र स्थानीय निकायबीचको सहकार्यलाई अझ मजबुत बनाउने विश्वास बढाएको छ। विद्यार्थीमा जलवायु सचेतना, जोखिम न्यूनीकरण र सामाजिक उत्तरदायित्वको भावना विकसित गर्ने अवसर समेत प्राप्त भएको छ।

अभिभावकले आफ्ना अनुभव र विचार प्रस्तुत गरेर विद्यालय व्यवस्थापन सुधारमा प्रत्यक्ष योगदान पुर्‍याएका छन्। यस्ता संवादले शिक्षा प्रणालीमा दीर्घकालीन सुधार र स्थायित्व सुनिश्चित गर्ने मार्ग समेत प्रशस्त गर्दछ।”

प्यानल सदस्यहरूले विद्यालय–समुदाय सहकार्यलाई प्रभावकारी बनाउने रणनीति र अभिभावक संलग्नताको महत्वमा आधारित सुझावहरू प्रस्तुत गरेका थिए। 

स्थानीय अभिभावक रामदास रानाले भने, “यस कार्यक्रमले विपद् जाेखिम न्यूनीकरण र जलवायु परिवर्तन बारे अभिभावकलाई थप ज्ञान हासिल भएको छ। भने, विपद्ले निम्त्याएको शैक्षिक समस्या समाधान गर्ने साैभाग्य प्रदान गरेको छ।”

यस्तै, कार्यक्रमको दोस्रो सत्र शिक्षक दयाकृष्ण जोशीले सञ्चालन गरेका थिए। विद्यार्थीहरूले रानाथारु पहिचान झल्कने पहिरनमा गीत, नृत्य एवम्  सन्देशमूलक सामग्री प्रस्तुत गरेका छन् ।, उनीहरूले जलवायु सचेतना, सामाजिक उत्तरदायित्व र समुदायमा सहकार्यको महत्व प्रस्तुत गरेका हुन् ।

विभिन्न विद्यालयका सहभागी विद्यार्थीहरूले प्रस्तुत गरेका सांस्कृतिक कार्यक्रमले स्थानीय संस्कृतिसँग सम्बन्धित र जनचेतना प्रवर्धन गर्ने सन्देश प्रवाह गरेका छन्।

Practical Action का वरिष्ठ परियोजना अधिकृत रमेश गौतमले कार्यक्रमको प्रभावबारे विस्तृत विश्लेषण गर्दै भने, “आजको कार्यक्रमले स्पष्ट देखायो कि जलवायु परिवर्तन र जोखिम न्यूनीकरणको शिक्षा केवल पुस्तक र पाठ्यक्रममा सीमित रहनु हुँदैन।

विद्यार्थीले सिकेका ज्ञान र सीपलाई व्यवहारमा उतार्नुपर्छ, तब मात्र यसले दीर्घकालीन प्रभाव पार्छ। यहाँ विद्यार्थीहरूले प्रस्तुत गरेका गीत, नृत्य, कविता  र अन्य सृजनात्मक कार्यक्रमहरूले उनीहरूको बुझाइ, समस्या समाधान क्षमता, नेतृत्व विकास र सामाजिक उत्तरदायित्वमा आएको स्पष्ट परिपक्वता दर्शाउँछ।

विशेष गरी, विद्यार्थीहरूले समुदायसँग अन्तरक्रिया गरेर व्यवहारिक अनुभव प्राप्त गरे, जसले उनीहरूमा सामाजिक चेतना, जिम्मेवारी र सक्रिय सहभागिता विकास गरेको छ।

शिक्षकहरूले विद्यार्थीको नेतृत्व क्षमता र सिर्जनात्मकताको मूल्यांकन गर्न सकेका छन् भने अभिभावकहरूले आफ्ना अनुभव र सुझाव प्रस्तुत गर्दै विद्यालयको गुणस्तरमा योगदान पुर्‍याएका छन्।

यस प्रकारको बहुपक्षीय संवादले केवल विद्यार्थीलाई मात्र होइन, सम्पूर्ण समुदायलाई सचेत, जिम्मेवार र सक्रिय नागरिक बन्न उत्प्रेरित गर्छ। 

आगामी दिनमा हामीले सिकेका यस्ता अनुभवहरूलाई निरन्तरता दिने, अझ व्यवस्थित तरिकाले लैजाने र समुदाय–विद्यालय–अभिभावकबीचको सहकार्यलाई सुदृढ गर्ने योजनामा जोड दिनेछौं।”

PESWAN जिल्ला संयोजक दिलबहादुर ढाँटले भने, “कार्यक्रमले शिक्षक, अभिभावक र स्थानीय नेतृत्वमा पनि विद्यार्थीको सिर्जनात्मकता र नेतृत्व क्षमताप्रति विश्वास बढाउदै जलवायु परिवर्तन  र विपद व्यवस्थापन सम्बन्धी जनचेतना फैलाएको छ।

यस्तो बहुपक्षीय सहभागिताले विद्यार्थीको सोचाइ मात्र समृद्ध बनाएको छैन, अभिभावक र शिक्षकलाई पनि प्रेरित गरेको छ कि उनीहरूले सिकाइ प्रक्रियामा कसरी सहयोग र मार्गनिर्देशन पुर्‍याउन सक्छन्।

हामीले आजको कार्यक्रमबाट देखेका सकारात्मक परिणाम र सिकाइहरूलाई आगामी योजनाहरूमा समाहित गर्ने, विद्यार्थी र समुदायबीचको अन्तरक्रियालाई निरन्तरता दिने साथै जोखिम न्यूनीकरणका उपायहरूको व्यवहारिक कार्यान्वयन सुनिश्चित गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दछौं। यसले दीर्घकालीन रूपमा समुदायमा जिम्मेवार, सचेत र सजग नागरिक तयार पार्न ठूलो योगदान पुर्‍याउने छ।”

अभिभावक र स्थानीय नेतृत्वको सक्रिय सहभागिता

कार्यक्रममा लालझाडी गाउँपालिका–२ का अध्यक्ष आशाराम रानाले, “विद्यालयमा सञ्चालन हुने यस्ता कार्यक्रमले विद्यार्थी मात्र होइन, अभिभावक र समुदायमा पनि जागरुकता र उत्तरदायित्वको भावना विकास गराउँने बताए ।, उनलेे शैचालयमा चुकुल नभएको विषयमा टिप्पणी गर्दै यस्ता कार्यक्रमबाट विद्यालय व्यवस्थापन समिति र शिक्षकलाई जिम्मेवार, सजग र समुदायप्रति संवेदनशील बनाउँने धारणा राखेका छन् ।

अभिभावक र शिक्षकहरूले विद्यालयमा सक्रिय सहभागिता जनाउने वातावरण तयार भएको छ। वडा स्तरबाट निरन्तर सहयोग रहनेछ। स्थानीय सरकार र समुदायबीचको सहकार्यलाई अझ सुदृढ बनाउने हाम्रो प्रतिबद्धता छ।

विद्यालय र समुदायबीचको साझा प्रयासले दीर्घकालीन शिक्षा सुधार र जोखिम न्यूनीकरणका उपायहरूलाई व्यवहारमा प्रभावकारी बनाउनेछ।”

यस्तै कार्यक्रमकि प्रमुख अतिथि एवम् पालिका उपाध्यक्ष सपना चौधरीले भनिन्, “विद्यार्थीको सिर्जनात्मकता उजागर गर्ने यस्ता कार्यक्रमले अभिभावक, शिक्षक र स्थानीय निकायबीचको समन्वयलाई मजबुत बनाउँछ। यसले दीर्घकालीन सुधारको आधार तयार गर्छ। यस्तो संवादले विद्यार्थी, अभिभावक र शिक्षक सबैलाई सशक्त बनाउँछ। हामीले आज देखेका सकारात्मक परिणामलाई निरन्तरता दिने, सहयोगको भावना मजबुत बनाउने र विद्यार्थीको नेतृत्व तथा जिम्मेवारी क्षमताको विकासमा निरन्तर योगदान गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दछौं।”

विद्यालय व्यवस्थापन समिति अध्यक्ष प्रकाश रानाको सभापतित्वमा सम्पन्न उक्त कार्यक्रममा विद्यालय व्यवस्थापन समिति, Practical Action, PESWAN, शिक्षक, अभिभावक, समाज प्रतिनिधि र विद्यार्थीहरूको उल्लेखनीय सहभागिता रहेको थियो।

कार्यक्रम लालझाडी गाउँपालिका शिक्षा शाखा संगको समन्वयमा Climate Resilience Program अन्तर्गत प्राक्टिकल एक्सन नेपाल, पेसवानको सहयोग र भानु माविकाे आयोजना सञ्चालन भएको हाे ।, विद्यालय व्यवस्थापन समिति र शिक्षकहरूले आगामी दिनमा यस्ता कार्यक्रमलाई अझ विस्तार, दिगोपना र निरन्तरता दिने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका छन्।

कार्यक्रमले विद्यार्थी, अभिभावक र समुदायमा सहयोग, जिम्मेवारी र सामाजिक चेतनाको महत्व उजागर गरेको छ। यसले विद्यालय र समुदायबीचको सम्बन्धलाई अझ सुदृढ, सक्रिय र समन्वयपूर्ण बनाउने अपेक्षा गरिएको छ। शिक्षक, अभिभावक र स्थानीय निकायले एउटै मञ्चमा विचार–विमर्श र सांस्कृतिक गतिविधिहरूमा सहभागी भएर समूहगत चेतना र सामुदायिक सहभागिताको सशक्त उदाहरण प्रस्तुत गरेका छन्। 

यस कार्यक्रमले विद्यार्थीलाई मात्र नभई सम्पूर्ण समुदायलाई सकारात्मक परिवर्तन र सचेतनाको प्रक्रियामा सहभागी गराउने मार्ग प्रशस्त गरेको छ।